Heel veel Nederlanders krijgen metformine voorgeschreven. Dit komt omdat metformine het voorkeursmedicijn is bij diabetes type 2 en er inmiddels al meer dan 1 miljoen Nederlanders diabetes type 2 hebben. Metformine is geen medicijn wat diabetes type 2 kan genezen, wat het wel doet is het voorkomen van complicaties.
Wat is diabetes type 2?
Diabetes type 2 is beter bekend als suikerziekte of ouderdomssuiker. Tegenwoordig krijgen mensen op steeds jongere leeftijd de diagnose diabetes type 2. Om deze reden wordt deze ziekte tegenwoordig diabetes type 2 genoemd. De naam doet vermoeden dat er meerdere soorten diabetes zijn, wat dan ook het geval is. Naast diabetes type 2 heb je ook diabetes type 1.
Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte. Bij diabetes type 1 heeft het lichaam de alvleesklier aangevallen waardoor deze niet meer instaat is om insuline aan te maken.
Er wordt soms ook gesproken over diabetes type 3. Hiermee wordt Alzheimer bedoelt, maar dit wordt meestal gewoon Alzheimer of dementie genoemd.
Diabetes type 2 heeft veel weg van diabetes type 1. Er zijn bij deze ziekten hoge bloedsuikerspiegels. Bij diabetes type 1 komt dit omdat het lichaam zelf geen insuline meer aanmaakt. Er moet dan insuline gespoten worden. Bij diabetes type 2 maakt het lichaam nog wel zelf insuline aan. Het probleem is dan echter dat het lichaam niet goed meer op insuline reageert. Het lichaam is insuline resistent geworden wat er voor zorgt dat de bloedsuikers te hoog worden.
Het enige wat bij diabetes type 1 gedaan kan worden is insuline spuiten. Indien dit niet wordt gedaan dan zal men heel ziek worden en komen te overlijden.
Bij diabetes type 2 zullen de hoge bloedsuikers op ten duur voor complicaties gaan zorgen. Het zijn deze complicaties die potentieel een dodelijke afloop kunnen hebben. Het is daarom belangrijk dat diabetes type 2 behandeld wordt zodat de bloedsuikers onder controle gehouden kunnen worden. Complicaties die bij diabetes type 2 kunnen optreden zijn hart- en vaatziekten, nieraandoeningen, zenuwaandoeningen, blindheid, doofheid en diabetische voeten.
Oorzaak van diabetes type 2
De oorzaak van diabetes type 2 is nog niet helemaal duidelijk voor de wetenschap. Wat men wel weet is dat leefstijlfactoren het risico op diabetes type 2 verhogen. Bekend is dat het eten van veel suikers en geraffineerde koolhydraten het risico aanzienlijk verhoogt. Maar er zijn ook mensen die veel suiker eten en geen diabetes type 2 krijgen. Aan de andere kant zijn er (meer zeldzame) gevallen van mensen die gezond eten en desondanks toch diabetes type 2 krijgen.
Factoren die het risico op diabetes type 2 verhogen zijn de voeding, beweging, roken en drinken. Overgewicht en obesitas verhogen het risico op diabetes type 2 nog verder.
Na de diagnose diabetes type 2 wordt vaak aangeraden om te letten op de leefstijlfactoren. Indien iemand overgewicht heeft dan wordt geadviseerd om af te gaan vallen. Als iemand rookt of drinkt dan wordt geadviseerd hier ook mee te stoppen. Indien men niet aan sport doet en zittend werk heeft dan wordt geadviseerd om te gaan sporten.
Naast deze leefstijl adviezen wordt door de huisarts een medicijn voorgeschreven: metformine. Metformine is een middel wat zorgt voor lagere bloedglucose waarden en zo helpt om het risico’s op complicaties te verlagen.
De werking
Als we eten dan stijgt onze bloedglucose. Suiker en koolhydraten uit onze voeding worden afgebroken tot glucose. Deze glucose gebruikt ons lichaam als energiebron. Het glucose wordt via het bloed door het lichaam getransporteerd. Bij de cellen aangekomen zorgt insuline dat deze cellen open gaan. De cellen kunnen dan de glucosemoleculen uit het bloed opnemen. Bij mensen met diabetes type 2 zijn de cellen ongevoelig geworden voor insuline. Een deel van de cellen opent dan niet meer waardoor niet alle glucose uit het bloed kan worden opgenomen. Deze glucose blijft dan in de bloedbaan waar het schade aan bloedvaten, organen en zenuwen kan aanrichten.
Metformine zorgt voor een vertraging van de resorptie van glucose uit de dunne darm. Zo komt er minder glucose ineens in de bloedbaan. Hierdoor wordt de bloedglucose minder hoog. Belangrijke eigenschap van metformine is dat het de insulinegevoeligheid van de spieren verbeterd. Omdat de spieren beter op insuline reageren wordt er meer glucose uit het bloed opgenomen wat de bloedsuikers doet dalen.
Metformine heeft geen invloed op de hoeveelheid insuline die het lichaam aanmaakt. Het verbeterd alleen de insulinegevoeligheid zodat het lichaam meer glucose kan opnemen met een dezelfde hoeveelheid insuline. Soms kan het desondanks nodig zijn dat er meer insuline wordt aangemaakt. Dit kan dan bereikt worden met medicijnen die de insulineproductie verhogen of door insuline te spuiten.
In onze spieren wordt glucose in de vorm van glycogeen opgeslagen. Zodra we energie nodig hebben dan wordt uit glycogeen glucose gemaakt. Metformine kan dit proces enigszins afremmen waardoor er minder glucose uit glycogeen wordt vrij gemaakt. Dit helpt ook weer om die bloedsuikerspiegel niet te ver te laten oplopen.
Het lichaam is ook instaat om glucose uit eiwitten aan te maken. Dit gebeurt indien er weinig suikers en koolhydraten zijn gegeten. Metformine remt ook dit proces af zodat er minder glucose uit eiwitrijke voeding in de bloedbaan kan komen.
Een andere toepassing van metformine is die van het bevorderen van de eisprong. Om de eisprong te bevorderen wordt metformine voorgeschreven bij mensen met PCOS.
Metformine wordt soms ook gebruikt als anti-aging theraptie. Het zou het verouderingsproces afremmen. Dit is echter niet geregistreerd gebruik van metformine. Het is nog onvoldoende bewezen dat metformine daadwerkelijk het verouderingsproces kan vertragen.
